Największe sekrety: Śmierć Przedostatniego Boga Wojny

"Polska jest pod kontrolą Rosji, tak samo jak Węgry, Czechosłowacja i Jugosławia, a my sobie spokojnie siedzimy i wydaje nam się, że wszyscy nas kochają."
                    Gen. George Patton

"Problem w zrozumieniu Rosjanina jest taki, że nie bierzemy pod uwagę faktu że on nie jest Europejczykiem, ale Azjatą i dlatego myśli pokrętnie. My nie możemy zrozumieć Rosjanina bardziej niż Chińczyka czy Japończyka i od kiedy mam z nimi do czynienia, nie miałem żadnego szczególnego pożądania zrozumienia ich poza obliczeniami jak dużo ołowiu lub stali trzeba zużyć, aby ich zabić. W dodatku, poza innymi cechami charakterystycznymi dla Azjatów, Rosjanie nie mają szacunku dla ludzkiego życia i są sukinsynami, barbarzyńcami i pijakami."
                      Gen. George Patton

"[Generał Anders] śmiejąc się powiedział mi, że jeżeli jego wojska dostaną się pomiędzy armię niemiecką a rosyjską, to nie będzie mógł się zdecydować, z kim bardziej chce walczyć.
                       Gen. George Patton

Ilustracja muzyczna: Jerry Goldsmith - Patton March

Generał George S. Patton - człowiek legenda. Żaden aliancki dowódca na europejsko-afrykańskim teatrze działań wojennych nie odniósł tak błyskotliwych sukcesów i nie zdał tak wielkich strat Niemcom. Gdy niemieccy generałowie zbierali się na naradach sztabowych na froncie zachodnim, zwykle pierwszym problem jaki roztrząsali było to, gdzie jest Patton i jego 3 Armia. Jego wojska przebyły długą drogę od Tunezji, poprzez Sycylię, Normandię, Lotaryngię, Ardeny, Nadrenię, Palatynat, Bawarię do Czech (jeden z oddziałów rozpoznawczych dotarł do Kotliny Kłodzkiej, czyli na obecne terytorium Polski). Patton był człowiekiem znanym z teatralnych zachowań (ćwiczył miny przed lustrem), wielkiego gestu, barwnych i soczystych powiedzonek (Kapelan: Czyta generał Biblię? Patton: Oczywiście. Każdego pieprzonego dnia) a także wybuchowego temperamentu. Był zarówno kochany jak i nienawidzony. Zginął w wydawałoby się prozaiczny sposób. 9 grudnia 1945 r., w ostatni dzień pobytu w Niemczech, Patton wybrał się na wyprawę myśliwską wspólnie ze swoim szefem sztabu gen. Hobartem Gayem. Na prostej drodze, niedaleko miejscowości Speyer, cadillac gen. Pattona zderzył się z amerykańską wojskową ciężarówką. Patton został sparaliżowany w wypadku, choć kierowca i gen. Gay wyszli ze stłuczki niemal bez szwanku. 21 grudnia 1945 r. gen. Patton zmarł w szpitalu w Heidelbergu. Przyczyną śmierci był zakrzep żylny i zatrzymanie akcji serca. Wydawałoby się, że sprawa zamknięta. A jednak...

Kilka lat temu amerykański dziennikarz Robert Wilcox opublikował znakomitą książkę "Cel Patton" wskazującą, że legendarny generał został zabity w zamachu. Wilcox dotarł do jednego z zabójców: agenta OSS Douglasa Bazaty. Bazata, snajper i bokserski mistrz z marines, po raz pierwszy zetknął się ze służbami specjalnymi w latach '30-tych, gdy przełożeni z marines wciągnęli go do spisku przeciwko kubańskiemu dyktatorowi Fulgencio Batiście. W 1944 r. Bazata odznaczył się jako dywersant z OSS we Francji a po wojnie pracował jako zabójca dla amerykańskich służb specjalnych. Po jakimś czasie zaczęło go gryźć sumienie, więc podzielił się swoimi przeżyciami, przed śmiercią dając dostęp Wilcoxowi do swoich dzienników. Z relacji Bazaty wynika, że w 1945 r. kilkakrotnie spotkał się z szefem OSS Williamem "Dzikim Billem" Donovanem. Donovan zlecił mu zabójstwo Pattona uzasadniając to tym, że Patton jest szaleńcem, który chce wywołać nową wojnę. (Przypomina to trochę "Czas Apokalipsy" i rozkaz likwidacji płka Kurtza). Do zamachu zostało doraźnie  wynajętych kilku kombinatorów i maruderów z US Army. Na umówiony sygnał ich ciężarówka zajechała drogę samochodowi Pattona. Wówczas Bazata (ukryty przy znajdującym się w przydrożnym rowie wraku ciężarówki) strzelił do Pattona ze specjalnego karabinu pneumatycznego (czegoś podobnego jak w "To nie jest kraj dla starych ludzi", Bazata wyjaśniał, że można było z tego strzelić kawałkiem kamienia czy nawet kubkiem). Strzał nie był śmiertelny ale sparaliżował generała od szyi w dół. Druga ekipa zabójców otruła więc Patton w szpitalu.

Ile prawdy jest w tej relacji? Amerykański historyk wojskowości Ladislas Farago był na miejscu wypadku Pattona już w dniu tego zdarzenia. Początkowo pisał, że stłuczka została spowodowana przez kierowcę generała, w książce "Ostatnie dni Pattona" jako sprawcę wskazał już jednak kierowcę ciężarówki - sierżanta Roberta L. Thompsona. Thompson tego dnia był w miejscu, w którym być nie powinien - wziął ciężarówkę z bazy bez zgody przełożonych i wbrew przepisom zabrał do niej pasażerów. Kierowca Pattona szer. Woodring wspominał, że ciężarówka stała przez pewien czas na poboczu drogi a później ruszyła i nagle zajechała mu drogę skręcając w stronę zjazdu do zamkniętego wojskowego magazynu. "Co wy zrobiliście?! Zdajecie sobie sprawę, że to samochód generała Pattona?!" - krzyczał na pasażerów ciężarówki. "Samochód generała?! Zajebiście stary!" - sprawiali wrażenie pijanych. Sierżant Thompson, mający opinię człowieka mocno zaangażowanego w czarny rynek, wygląda na zdjęciach z dnia wypadku jak odurzony alkoholem półidiota. Nie postawiono mu oficjalnie żadnych zarzutów, ale na miesiąc wywieziono "w bezpieczne miejsce" do Anglii, a potem bez rozgłosu wypuszczono. Zagadkowa była również przyczyna obrażeń gen. Pattona. Na sekundy przed stłuczką Patton podekscytowany rzucił do generała Gaya: "Spójrz tutaj! Co to jest?!". Wskazywał na wypalone niemieckie pojazdy zalegające pobocze. Coś w tym rumowisku zwróciło jego uwagę. Czyżby Bazata i jego niezwykły karabin?

O tym, że Patton został zabity był przekonany major Stephen Skubik, w czasie II wojny światowej oficer amerykańskiego kontrwywiadu wojskowego, autor książki "Death: The Murder of General Patton  December 21, 1945". Skubik dostawał w 1945 r. sygnały od swoich informatorów, o tym że Sowieci szykują zamach na generała Pattona. Zdał z tego sprawozdanie Pattonowi, który najwidoczniej uwierzył w te doniesienia - latem 1945 r. zaczął mówić, że nie wróci z Niemiec żywy. Nieco wcześniej doszło do dwóch dziwnych incydentów mogących zakończyć się śmiercią Pattona. 21 kwietnia 1945 r. samolot generała został ostrzelany nad Niemcami przez Spitfire'a z polskimi oznaczeniami. Spitfire był osłaniany przez kilka podobnych maszyn, ale strzelał tylko on. Pilot Pattona sprawnie manewrując uciekł napastnikowi, który próbując dotrzymać mu kroku roztrzaskał się o ziemię. Miejsce incydentu było daleko poza zasięgiem działania jakiegokolwiek polskiego dywizjonu myśliwskiego. Nie ustalono kim był pilot, ale jego fatalne umiejętności skłaniają do tezy, że był Sowietem latającym na jednej z maszyn dostarczonych ZSRR przez Brytyjczyków w ramach wojennej pomocy materiałowej. Drugi incydent został uznany za wypadek - z niemieckiego wozu z sianem przejeżdżającego równolegle do jeepa Pattona nagle wysunęła się kosa, która o mało nie ucięła mu głowy.

Skubik miał ukraińskie pochodzenie i w związku z tym zdołał zbudować dużą siatkę wśród Ukraińców przebywających w Niemczech. Wśród osób ostrzegających go przed planowanym zamachem na gen. Pattona znaleźli się m.in.: Stepan Bandera (tak, ten Bandera), prof. Roman Smal-Stocki (Ukrainiec z ruchu prometejskiego, czyli polskich służb wywiadowczych) i gen. Pawło Szandruk (kawaler Virtuti Militari, bohater z roku 1920 i 1939, dowódca Ukraińskiej Armii Narodowej, ostatni dowódca dywizji SS-Galizien). Ukraińscy nacjonaliści mieli swoje wtyczki w NKWD i stąd ich wiedza na temat planu zabójstwa gen. Pattona. Gdy Skubik powiadomił o sprawie przełożonych, wpakował się w potężne kłopoty. Jego bezpośredni zwierzchnik oskarżył go o... dyskredytowanie sowieckiego sojusznika i pracę na rzecz UPA! Jak się okazało ten biurokrata z wywiadu wojskowego przyjaźnił się z Billem Donovanem, szefem OSS. Wspólnie koordynowali swoje działania wobec Skubika. Skubik w czasie swojego śledztwa doszedł do wniosku, że zabójstwo gen. Pattona było wspólną operacją OSS i NKWD. Thompson - kierowca ciężarówki, która zderzyła się z samochodem Pattona - był wcześniej widziany w siedzibie sowieckiej misji łącznikowej we Frankfurcie. Według Skubika OSS była mocno zinfiltrowana przez Sowietów a Donovan mocno sprzyjał komunizmowi. Takie oskarżenia nie powinny nas dziwić - formułował je przecież również szef FBI J. Edgar Hoover.  Dziwne powiązania i zachowania "Dzikiego Billa" omówiłem już w jednym z wpisów z serii Największe Sekrety (gorąco polecam lekturę). Jaki był jednak motyw zamachu na gen. Pattona?

Ilustracja muzyczna: Jerry Goldsmith - Winter March

Nienawiść Sowietów do Pattona nie powinna dziwić. Ten człowiek był amerykańskim patriotą i antykomunistą. Wielokrotnie w  czasie wojny i po wojnie dawał wyraz słowem i czynem wyrażał swoją niechęć wobec Sowietów. Głośno krytykował amerykańską politykę zagraniczną wobec Europy. "Czy oni tam w Waszyngtonie nie zdają sobie sprawy, że Rosja przez ponad 100 lat ciemiężyła Polskę, kraje bałtyckie i Finlandię i teraz znowu wraca do tej polityki?!" - mówił podczas jednej ze swoich prelekcji. Kiedy podczas defilady zwycięstwa marszałek Żukow pokazał mu czołgi IS-2 i pochwalił się: "Z ich działa można trafić cel z odległości 2 km", Patton zamknął mu gębę ripostując: "Zapewniam, że każdy kanonier z mojej armii, który ośmieli się trafić w jeden z pańskich czołgów z odległości mniejszej niż 600 m zostanie przeze mnie uznany za tchórza." Gen. Patton sabotował operację Keelhaul - przymusową repatriację do ZSRR tysięcy Rosjan, Ukraińców i przedstawicieli innych zniewolonych narodów. Na terenie podległej mu 3 Armii chronił jak mógł uchodźców z Europy Środkowo-Wschodniej. To dzięki niemu uznano Brygadę Świętokrzyską NSZ za wojsko sojusznicze i utworzono Polskie Kompanie Wartownicze w amerykańskiej strefie okupacyjnej. Sowieci skarżyli się też, że na podległych mu terenach, żołnierze Wehrmachtu i SS przebywają w obozach utrzymywani w gotowości do ponownego uzbrojenia i pójścia w bój. Patton wspominał mimochodem o konieczności "uzbrojenia Hunów przeciwko Mongołom" i dokonania prowokacji, która pozwoliłaby USA na rozpoczęcie wojny zanim wróg się nie wzmocni. Patton nie zdołał jednak wprowadzić tego planu w życie - we wrześniu 1945 r. pozbawiono go pod bzdurnym pretekstem dowództwa 3 Armii i na kilka miesięcy powierzono mu 15 Armię, strukturę składającą się niemal wyłącznie z biurokratów i historyków wojskowości. Gen. Patton wciąż był jednak groźny dla systemu - zbyt dużo wiedział i chciał tę wiedzę wykorzystać. Zamierzał odejść z armii i opublikować odkłamane wspomnienia, w których opisałby prawdziwy przebieg światowego konfliktu. Legendarnego generała, Przedostatniego Boga Wojny (ostatnim był gen. MacArthur) nie dałoby się zakneblować. Jego rewelacje mogłyby wstrząsnąć opinią publiczną i wyrwać Amerykę z błogiego samozadowolenia.

Gen. Patton po raz pierwszy zirytował Departament Stanu, gdy w listopadzie 1942 r. miał przyjąć kapitulację wojsk francuskich w Maroku. Na oczach zaskoczonych Francuzów podarł akt kapitulacji twierdząc, że jest niepotrzebny. Podał rękę gen. Nougesowi i oświadczył, że wystarczy mu to, że francuska armia przysięgnie walkę u boku Amerykanów. Biurokraci z Waszyngtonu byli wściekli - Patton popsuł im misterną grę. Podczas konferencji w Casablance Patton towarzyszył prezydentowi Rooseveltowi - i jasno wyraził swoją niepochlebną opinię o doktrynie "bezwarunkowej kapitulacji" i amerykańskiej polityce wobec ZSRR. Podczas walk na Sycylii Patton został więc pod głupim pretekstem (uderzenie żołnierza cierpiącego na stress bitewny) odsunięty od dowodzenia 7 Armią. Szansę na rehabilitację dano mu we Francji - gdzie znowu spisał się rewelacyjnie. Jednakże wymyśloną przez niego operację pod Falaise skopano, by przypodobać się Montgomery'emu wstrzymano w kluczowym momencie amerykańskie natarcie pozwalając tysiącom Niemców uciec z gigantycznego worka. Patton winił za to wojskowego biurokratę gen. Eisenhowera i wiedział tyle, że mógł pogrążyć jego karierę. We wrześniu 1944 r. armia Pattona miała szansę zdobyć przyczółki za Renem, ale nie udało się, bo alianckie dowództwo praktycznie odcięło ją od dostaw paliwa - priorytet miała fatalna operacja Market Garden, twór chorego umysłu Montgomery'ego (o prawdziwych kulisach klęski pod Arnhem pisałem już w tym cyklu - przypomnijcie to sobie, by mieć pełny obraz tej historii). Ludzie Pattona musieli kraść paliwo innym armiom, by móc nacierać. Jak wspominał Bazata, dywersanci z OSS mieli wyraźne rozkazy by opóźniać 3 Armię Pattona. Komuś zależało, by zwycięstwo nie zostało odniesione zbyt wcześnie...

Patton, gdy dowodził 3 Armią miał znakomitą służbę wywiadowczą kierowaną przez płka Oscara Kocha. Szpiedzy generała węszyli nie tylko u Niemców i Sowietów, ale również w alianckich sztabach. Ten człowiek był niebezpieczny dla elity z Waszyngtonu. Wiedział wystarczająco dużo, by pogrzebać dziesiątki karier. Gdyby użył swojej wiedzy, Zimna Wojna skończyłaby się znacznie wcześniej. Musiał więc zginąć niczym płk Kurtz z "Czasu Apokalipsy".

Ending

"Głupotą i błędem jest opłakiwanie poległych. Powinniśmy raczej dziękować Bogu, że tacy ludzie żyli."
Gen. George Patton

Generał Patton został unieśmiertelniony w znakomitym filmie z 1970 r., do którego scenariusz napisał Francis Ford Coppola. Konsultantem przy tym obrazie był gen. Omar Bradley. Budując filmowy pomnik Pattona pokutował za swoje błędy pod Falaise, ale też i uchylał nieco prawdy o wojnie. Znakomite sceny w których "Mały Dupek Monty" jest karykaturalnie pokazany to właśnie jego pomysł (to już teraz też wiecie skąd się tam wzięła scena, w której niemieccy generałowie rozpływają się nad umiejętnościami i SKROMNOŚCIĄ gen. Bradleya :)