Polska Insurekcja. Cz. I: New Romantic (czyli Mickiewicz a sprawa chińska)

Stereotyp mówi, że polski XIX-wieczny romantyk to albo pierdoła cierpiący z powodu nieszczęśliwej miłości, albo dziwkarz-morfinista-mason-kabalista-socjalista - w każdym bądź razie oderwany od rzeczywistości gostek snujący jakieś wydumane teoryjki i skłaniający ludzi do dokonywania kretyńskich zrywów powstańczych i rewolucyjnych. W opinii komuchów, liberałów i endeków kultura romantyczna była jedną z przyczyn wszelkich polskich nieszczęść, "szaleństw politycznych" i narodowej głupoty. Te wszystkie siły polityczne wskazują tradycję romantyczną jako przeszkodę przed tym, by Polacy stali się normalnym narodem - oczywiście każdy z tych nurtów inaczej rozumie normalność (dla jednych to pobyt w darkroomie z Jarucwelskim i Biedroniem dla innych wygłaszanie napuszonych tekstów o tym, że Dmowski wielkim endekiem był).

Tymczasem...

Gdy rok temu byłem na Białorusi, dyrektor Muzeum Mickiewicza w Zaosiu podzielił się ze mną następującą historią: Pewnego dnia pod jego placówkę podjechał autokar z którego wyszła grupa... chińskich oficerów. To była delegacja Sztabu Generalnego ChRL. Zdziwiony pyta ich, co robią w takim miejscu. Oni mu odpowiadają: Będąc na ziemi Mickiewicza, chcieliśmy zobaczyć miejsce, gdzie się urodził i wychowywał. Okazało się, że znali "Pana Tadeusza". Czy tradycja romantyczna jest więc rzeczywiście dla nas obciążeniem, skoro potrafiła zafascynować racjonalnych do bólu wojskowych z azjatyckiego supermocarstwa? Marian Hemar jednym ze swoich  wierszy pisze, dlaczego zdecydował się zostać Polakiem. Powołuje się m.in. na fascynację polską literaturą romantyczną. Takich ludzi nawracanych na polskość z powodu fascynacji naszą kulturą i tradycją - a szczególnie romantyczną było wiele tysięcy: Żydzi (co sprawiało, że biedni żydowscy rzemieślnicy nagle postanawiali walczyć o Polskę w Legionach Piłsudskiego kiedy ta walka zdawała się nie dawać szans na żadne profity?), Niemcy, Ukraińcy, Białorusini, Rosjanie, Czesi a nawet Francuzi. Kultura romantyczna wzmacniała polskość i polski stan posiadania. Była też szczerze podziwiana w całej Europie i przez to utrzymywała sprawę polską przy życiu. Dwaj najważniejsi myśliciele XIX w. bardzo podziwiali nasz naród.  Pierwszy z nich, Friedrich Nietsche uważał, że niemiecka kultura jest g... warta a prawdziwymi nadludźmi są Polacy. Drugi, Karl Marx choć  Rosjan i Czechów uznawał za podludzi, to twierdził, że Polacy i Węgrzy to dwa najwartościowsze, najbardziej skłonne do rewolucji narody Europy. I miał wówczas rację.

Romantyzm odwoływał się do lokalnej, ludowej tradycji, dawnych wierzeń, legend i historii był więc nurtem proto- nacjonalistycznym. To on pomagał Polakom przetrwać pod zaborami jako naród. Dawał im nadzieję. Ale ideologia romantyczna nie była tylko ideologią defensywną. To był najbardziej ofensywny i aktywistyczny nurt w naszych dziejach. To impuls zmuszający Polaków do aktywności: szukania i wykorzystywania każdej okazji do walki o wolność narodu, do organizowania się, tworzenia siły zbrojnej i kąsania wrogów. To jeden wielki okrzyk: Nie poddawaj się, choćby sytuacja była nie wiem jak beznadziejna! (Jeśli oglądaliście "Naruto", wiecie o co chodzi...)

To właśnie tradycja romantyczna zrodziła takich gigantów jak Władysław Studnicki, Józef Piłsudski czy Jan Paweł II. Niestety, szkoły oraz instytucje kultury nie przekazują jej sedna, a tacy szarlatani jak Jacek Bartyzel (wymyślił beret w klawiaturę i na tym się kończą jego osiągnięcia) pokazują ją w wykrzywionej formie. W jednym z żenujących artykułów Bartyzla czytamy:

W takim razie kim był jeden z największych organizatorów tej gigantycznej zbrodni: Feliks Dzierżyński? Polsko-litewski szlachcic, krewny (któż na Litwie nie jest ze wszystkimi skoligacony?) innego polsko-litewskiego szlachcica, też nienawidzącego Rosji, Józefa Piłsudskiego, tak samo jako on znającego na pamięć całe strofy Słowackiego i płaczącego przy nich (tyle że ulubionym poematem Piłsudskiego był Beniowski, a Dzierżyńskiego – ta zaiste porywająca siłą wyrazu, ale i przerażająca, historiozoficzna apologia makabrycznego sadyzmu, wyczarowana w wyobraźni nałogowego onanisty, jaką jestKról-Duch)

Jeżeli już Bartyzel wyciąga Słowackiemu onanizm, to muszę tutaj przypomnieć, że jego teksty są właśnie semantycznym onanizmem. O ile bowiem twórczość Słowackiego inspirowała takich ludzi jak Piłsudski i Dzierżyński do działania, to twórczość Bartyzla inspiruje jedynie do siedzenia i brandzlowania się nad własną konserwatywną niepokalanością. Bartyzel i jemu podobni z pseudoarystokratyczną wyższością obruszają się na to, że ktoś próbuje rozwalać wychodek w którym znalazła się nasza Ojczyzna, choćby to były próby niedoskonałe i drobne (jak smoleńska petycja do Obamy) - Bartyzla to zawsze obruszy, bo "amerykański imperializm, Żydy i masoni". W zamian proponuje on nam rezygnację z ważnej części naszego dziedzictwa i zastąpienie go rozczulaniem się nad królami-niedojdami, którzy dawali sobie odebrać władzę żulom z przedmieść. I kto tu jest oderwanym od rzeczywistości politycznym szaleńcem? Parafrazując Gombrowicza: "Bartyzel - siadaj  i wbij sobie do  głowy: Juliusz Słowacki wielkim poetą był!"

Ps. W części drugiej zajmę się sprawą polskiej tradycji insurekcyjnej z XIX w.